عوامل احیای تمدن اسلامی از دیدگاه مرحوم طالقانی

معصومه قنبرپور*

 چکیده

 فرهنگ و تمدن اسلامی مانند بسیاری از تمدن‌های دیگر در طول حیات خویش، دوره‌های افت و خیز متعددی را پشت سر گذاشته، ولی هرگز از میان نرفته است و با وجود سپری کردن دوره‌های ضعف و سستی، همواره جوشان، متحرک و زنده بوده است. منظور از احیای تمدن اسلامی، سخن از مباحثی است که موجب حیات و ماندگاری تمدن اسلامی می‌شود. در این میان مرحوم طالقانی عوامل احیای تمدن اسلامی را در امور فرهنگی، سیاسی و اقتصادی بررسی نموده‌اند که از عوامل فرهنگی می‌توان به مواردی چون داشتن ایمان به خدا و قرار گرفتن در ولایت الهی، عدالت‌خواهی و جلوگیری از ایجاد فاصله طبقاتی، لزوم مشورت در کارها، اشاعه فرهنگ صبر و گسترش تربیت اسلامی؛ و از عوامل سیاسی می‌توان به لزوم بیداری و هشیاری مسلمانان، لزوم رهبری، مبارزه با استعمار و مبارزه با صهیونیسم اشاره نمود. از عوامل اقتصادی نیز می‌توان به پرهیز از رباخواری، گسترش احسان و نیکوکاری در جامعه، پرهیز از ثروت‌اندوزی اشاره نمود. این تحقیق که به صورت مروری و توصیفی انجام شده است، عوامل احیای تمدن اسلامی را، بیشتر از هر چیز در آثار مرحوم طالقانی جستجو نموده است.

 واژگان کلیدی: فرهنگ اسلامی، تمدن اسلامی، تکامل تمدن، احیای تمدن، انحطاط تمدن.

متن کامل این مقاله را می‌توانید از اینجا دریافت کنید.